Κλιματική αλλαγή: Τι είναι, πώς λειτουργεί και γιατί είναι σημαντική
Η προσπάθεια να “κυριεύσουμε τη φύση” για να εξυπηρετήσουμε τις ανθρώπινες ανάγκες έχει οδηγήσει σε απρόβλεπτες και ανησυχητικές συνέπειες. Οι ειδήσεις σήμερα είναι γεμάτες με συγκλονιστικές υπενθυμίσεις για το πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, από πυρκαγιές και πλημμύρες έως την απώλεια της βιοποικιλότητας και ακόμα και ανθρώπινων ζωών. Αλλά τι ακριβώς είναι η κλιματική αλλαγή;
Η κλιματική αλλαγή αναφέρεται στη μακροπρόθεσμη μεταμόρφωση των καιρικών συνθηκών της Γης. Το φαινόμενο προκαλείται από μια σειρά φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων. Φανταστείτε τη Γη σαν ένα τεράστιο θερμοκήπιο. Κανονικά, η θερμότητα του ήλιου έρχεται και κρατά τα πράγματα αρκετά ζεστά για να ζούμε άνετα. Αλλά όταν καίμε ορυκτά καύσιμα όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο για ενέργεια, απελευθερώνουμε επιπλέον αέρια στην ατμόσφαιρα. Αυτά τα αέρια παγιδεύουν περισσότερη θερμότητα, κάνοντας το “θερμοκήπιό” μας πιο ζεστό από ό,τι θα έπρεπε. Αυτό οδηγεί σε τήξη των παγετώνων, άνοδο της στάθμης της θάλασσας και ακραία καιρικά φαινόμενα όπως τυφώνες και ξηρασίες που γίνονται πιο έντονα και συχνά.
Η ανάπτυξη και ευημερία των επιχειρήσεων και οργανισμών σε όλο τον κόσμο δεν θα πρέπει να γίνονται εις βάρος του περιβάλλοντος. Ενώ η πρόκληση μπορεί να φαίνεται συντριπτική, υπάρχει ένα μονοπάτι προς ένα βιώσιμο μέλλον. Εδώ εξηγούμε ορισμένους βασικούς όρους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, όπως τα αέρια του θερμοκηπίου και το καθαρό μηδέν, και αποκαλύπτουμε επίσης ορισμένα από τα εργαλεία που μπορούν να υιοθετήσουν οι οργανισμοί για να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή και να προωθήσουν την ανάπτυξη με έναν ολοκληρωμένο και ισορροπημένο τρόπο.
Τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου;
Η κλιματική αλλαγή προκαλείται κυρίως από μια διαδικασία που ονομάζεται φαινόμενο του θερμοκηπίου. Όταν η ενέργεια του ήλιου φτάνει στη Γη, μέρος της ανακλάται πίσω στο διάστημα, ενώ το υπόλοιπο απορροφάται και επανακτινοβολείται από τα αέρια του θερμοκηπίου. Αυτά τα αέρια περιλαμβάνουν υδρατμούς, διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, υποξείδιο του αζώτου και άλλα αέρια που υπάρχουν φυσικά στην ατμόσφαιρα.
Σκεφτείτε το σαν μια κουβέρτα. Όπως μια κουβέρτα σας κρατά ζεστούς παγιδεύοντας τη θερμότητα του σώματος, έτσι και τα αέρια του θερμοκηπίου κρατούν τη Γη ζεστή παγιδεύοντας τη θερμότητα του ήλιου. Αυτή η θερμότητα βοηθά στη διατήρηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης, κάνοντάς την φιλόξενη για τη ζωή όπως την ξέρουμε.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, οι ανθρώπινες δραστηριότητες, ιδιαίτερα η καύση ορυκτών καυσίμων και η αποψίλωση των δασών, έχουν αυξήσει τις συγκεντρώσεις αυτών των αερίων του θερμοκηπίου. Το αποτέλεσμα; Μια αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας που μεταβάλλει θεμελιωδώς το κλιματικό σύστημα του πλανήτη.
Τι είναι το καθαρό μηδέν;
Καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται, η φυσική ισορροπία της Γης διαταράσσεται. Εκτός και αν διαχειριστούμε τον τεράστιο όγκο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, δεν θα μπορέσουμε να αποτρέψουμε την επικείμενη κλιματική κρίση. Η επίτευξη του “καθαρού μηδέν” αναφέρεται στη διατήρηση μιας συνολικής ισορροπίας μεταξύ των αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται και αυτών που αφαιρούνται από την ατμόσφαιρα. Αυτό σημαίνει ότι οποιεσδήποτε εκπομπές πρέπει να αντισταθμίζονται πλήρως από την απομάκρυνση μιας ισοδύναμης ποσότητας CO2 σε μια δεδομένη χρονική περίοδο.
Το καθαρό μηδέν είναι το πιο ισχυρό όπλο μας για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης. Η υιοθέτηση της μετάβασης προς καθαρές μηδενικές εκπομπές παρέχει περιβαλλοντικά οφέλη καθώς και οικονομικά, κοινωνικά και υγειονομικά πλεονεκτήματα. Γι’ αυτό πολλές χώρες, εταιρείες και οργανισμοί εργάζονται σήμερα για την επίτευξη φιλόδοξων στόχων καθαρών μηδενικών εκπομπών, ως μέρος των συντονισμένων διεθνών προσπαθειών για την καταπολέμηση των καταστροφικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Λύσεις για την κλιματική αλλαγή για ένα υγιές μέλλον
Η κλιματική αλλαγή ήδη προκαλεί αναταραχές σε όλες τις πτυχές της ζωής, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων υποδομών όπως οι μεταφορές, τα δίκτυα επικοινωνίας, οι ενεργειακοί πόροι και οι υδάτινοι πόροι. Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι αυτές οι αλλαγές θα οδηγήσουν σε πιο συχνές επιδημίες, αύξηση της θνησιμότητας και μετακίνηση πληθυσμών, ιδιαίτερα πλήττοντας τις πιο ευάλωτες κοινότητες του κόσμου.
Χρειαζόμαστε επειγόντως καινοτόμες στρατηγικές για να αντιμετωπίσουμε τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η υιοθέτηση λύσεων βασισμένων στη φύση προσφέρει μια ολιστική προσέγγιση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ενώ ταυτόχρονα φροντίζει τους φυσικούς πόρους του πλανήτη για τις επόμενες γενιές. Η μετακίνηση της φύσης στις πόλεις με τη φύτευση δέντρων, η επανεισαγωγή ειδών στο περιβάλλον και η αποκατάσταση των παράκτιων οικοσυστημάτων για την μείωση της διάβρωσης είναι μερικά παραδείγματα. Αξιοποιώντας τη δύναμη των οικοσυστημάτων όπως τα δάση, οι υγρότοποι και οι λειμώνες, αυτές οι φυσικές λύσεις για το κλίμα όχι μόνο βοηθούν στη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα αλλά και ενισχύουν τη βιοποικιλότητα, προστατεύουν τα οικοσυστήματα και αυξάνουν την ανθεκτικότητα απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
Τι είναι η χρηματοδότηση για το κλίμα;
Η ανθρωπότητα λαμβάνει επείγουσα δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της. Όμως, η δέσμευσή μας να δράσουμε δεν είναι αρκετή – πρέπει να υποστηριχθεί από χρηματοδότηση. Η αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής απαιτεί σημαντικούς οικονομικούς πόρους. Αυτοί είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για να βοηθήσουν τις λιγότερο οικονομικά εξοπλισμένες χώρες να επιτύχουν τους κλιματικούς τους στόχους, να πληρώσουν για την μείωση των εκπομπών και την προσαρμογή, και να κινητοποιήσουν περισσότερη χρηματοδότηση για το κλίμα. Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, που συχνά αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, δεν έχουν επαρκή χρηματοδοτική υποστήριξη για να εργαστούν σε βιώσιμες στρατηγικές.
Το 2015, στην 21η διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP21), σχεδόν όλες οι χώρες του κόσμου δεσμεύτηκαν σε Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές (NDCs) – ένα σχέδιο δράσης για την κλιματική αλλαγή που περιλαμβάνει τη μείωση των εκπομπών και την προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αποφασίστηκε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες θα παρέχουν οικονομικούς πόρους για να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή και να μειώσουν τις εκπομπές τους. Αυτή η οικονομική υποστήριξη είναι κρίσιμη για την πραγματοποίηση των αναγκαίων αλλαγών στα ενεργειακά συστήματα, στις υποδομές και στις βιομηχανίες που οι χώρες αυτές χρειάζονται επειγόντως για να απανθρακοποιήσουν τις οικονομίες τους και να προστατευτούν από τις κλιματικές απειλές.
Λοιπόν, τι είναι η χρηματοδότηση για το κλίμα; Η χρηματοδότηση για το κλίμα είναι η χρηματοδότηση σε τοπικό, εθνικό και διακρατικό επίπεδο που υποστηρίζει δραστηριότητες απαραίτητες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Αυτά τα κεφάλαια υποστηρίζουν ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένων τόσο των προσπαθειών μείωσης των εκπομπών (ενέργειες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου) όσο και των στρατηγικών προσαρμογής (μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής). Στόχος είναι η εξασφάλιση πόρων από διάφορες πηγές, όπως δημόσιοι πόροι, ιδιωτικές επενδύσεις, διεθνής βοήθεια και καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα, ώστε να επιτραπεί στις χώρες να μεταβούν σε ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ανθεκτικό στο κλίμα.
Τι είναι οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης;
Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι μια πράξη ισορροπίας – αφορά την εύρεση τρόπων για να ζουν οι άνθρωποι ευτυχισμένες, υγιείς και ευημερούσες ζωές χωρίς να βλάπτουν τον πλανήτη. Σκεφτείτε το σαν ένα ταξίδι στο οποίο είμαστε όλοι μαζί, όπου ο καθένας από εμάς έχει ένα ρόλο να παίξει για να διασφαλίσουμε ότι ο κόσμος μας παραμένει υγιής και ακμάζων για τα επόμενα χρόνια. Βασικά, δίνει έμφαση στο ότι η ανάπτυξη και η πρόοδος δεν πρέπει να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του περιβάλλοντος και ότι πρέπει να είναι μια συνεχής και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασία.
Για να βοηθήσουν στην επίτευξη αυτού, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν καθορίσει 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) ως μέρος μιας παγκόσμιας ατζέντας για την εξάλειψη της φτώχειας, την προστασία του πλανήτη και τη διασφάλιση της ευημερίας για όλους μέχρι το 2030. Η δράση για το κλίμα έχει αναγνωριστεί ως η πιο σημαντική ευκαιρία για την προώθηση των Στόχων του ΟΗΕ και την καθοδήγηση των παγκόσμιων, περιφερειακών και εθνικών αναπτυξιακών προσπαθειών των χωρών παγκοσμίως. Παρά τις προκλήσεις, πολλές τοπικές κυβερνήσεις έχουν θέσει πιο φιλόδοξους στόχους από τις εθνικές τους αντίστοιχες, και ένας αυξανόμενος αριθμός πόλεων αυξάνει τη δέσμευσή τους για την επίτευξη των SDGs κάνοντας θετικές, βιώσιμες αλλαγές για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης σε τοπικό επίπεδο.
Τι είναι οι αξιολογήσεις ΠΚΔ (ESG) και γιατί έχουν σημασία;
Ένας συγκεκριμένος τρόπος για να προοδεύσουμε προς τη βιωσιμότητα και τις υπεύθυνες επιχειρηματικές πρακτικές είναι μέσω των Περιβαλλοντικών Κοινωνικών και σχετικών με τη Διακυβέρνηση αξιολογήσεων. Αυτή είναι η διαδικασία μέσω της οποίας οι εταιρείες αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητές τους σε σχέση με περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διακυβερνητικές (ΠΚΔ) παραμέτρους. Αυτές οι αξιολογήσεις συνήθως περιγράφουν τις πρωτοβουλίες μιας εταιρείας που σχετίζονται με τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, την προώθηση της ποικιλομορφίας και της ένταξης, τη διασφάλιση ηθικών επιχειρηματικών πρακτικών και την αντιμετώπιση άλλων ανησυχιών σχετικά με τη βιωσιμότητα.
Η διαδικασία αξιολόγησης ΠΚΔ είναι ένας τρόπος για τις επιχειρήσεις να μετρήσουν και να επικοινωνήσουν το πώς οι πρωτοβουλίες τους στον τομέα ΠΚΔ συγκρίνονται με τα βιομηχανικά πρότυπα και τους στόχους. Αυτός ο τύπος αξιολόγησης παρέχει στους ενδιαφερόμενους, όπως επενδυτές και πελάτες, πολύτιμες πληροφορίες που μπορούν να επηρεάσουν τη λήψη αποφάσεων και να αναδείξουν πιθανές ευκαιρίες και κινδύνους που μπορεί να επηρεάσουν την αξία μιας εταιρείας.
Βασικά στοιχεία ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
Στο σημερινό ταχέως εξελισσόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, η βιωσιμότητα αποτελεί στρατηγική αναγκαιότητα. Εδώ μπαίνει το σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης (ΣΠΔ), ένα ισχυρό εργαλείο που επαναστατεί στον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν τις περιβαλλοντικές προκλήσεις. Ένα ΣΠΔ είναι ουσιαστικά ένα σύνολο κανόνων και εργαλείων που βοηθούν μια εταιρεία να παρακολουθεί και να μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι δραστηριότητές της στο περιβάλλον – όπως οι εκπομπές, τα απόβλητα, η κατανάλωση πόρων και οι επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα.
Αλλά ένα ΣΠΔ είναι κάτι περισσότερο από απλή γραφειοκρατία. Αφορά την καλλιέργεια μιας κουλτούρας περιβαλλοντικής διαχείρισης μέσα σε έναν οργανισμό. Με την καθιέρωση σαφών ρόλων και ευθυνών, την προώθηση της συμμετοχής των εργαζομένων και την παροχή εκπαίδευσης για τις βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές, ένα ΣΠΔ δίνει τη δυνατότητα στους εργαζόμενους σε όλα τα επίπεδα να συμβάλλουν στις προσπάθειες βιωσιμότητας. Επίσης, βοηθά τις εταιρείες να συμμορφώνονται με τις περιβαλλοντικές κανονιστικές διατάξεις και πρότυπα, μειώνοντας τον κίνδυνο προστίμων ή νομικών προβλημάτων ενώ ενισχύουν τη φήμη τους ως υπεύθυνες εταιρικές οντότητες.
Το ISO 14001 είναι το χρυσό πρότυπο για την περιβαλλοντική διαχείριση, βοηθώντας τους οργανισμούς να είναι πιο περιβαλλοντικά υπεύθυνοι και να εκπληρώνουν τις νομικές τους υποχρεώσεις. Με οφέλη που κυμαίνονται από την εξοικονόμηση κόστους έως τη βελτιωμένη δημόσια αντίληψη και τη μείωση των ευθυνών, αυτό το διεθνές πρότυπο μπορεί να βοηθήσει στην αναμόρφωση του πλαισίου βιωσιμότητας για τις επιχειρήσεις παγκοσμίως.
Πρότυπα ISO και κλιματική αλλαγή
Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί μια πολυδιάστατη πρόκληση, και τα πρότυπα ISO μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της παγκόσμιας ανταπόκρισης. Προσφέροντας ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο, δίνουν τη δυνατότητα στους οργανισμούς να μετρούν, να διαχειρίζονται και να αναφέρουν αποτελεσματικά τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις, διευκολύνοντας τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
IWA 42 Οδηγίες για το Καθαρό Μηδέν
ISO 14064-1 Αέρια του θερμοκηπίου
ISO 14090 Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Από το ISO 14001 για την περιβαλλοντική διαχείριση έως το ISO 50001 για τη διαχείριση της ενέργειας, τα Διεθνή Πρότυπα προσφέρουν πρακτικές οδηγίες και βέλτιστες πρακτικές για την αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Με την τήρηση των προτύπων ISO, οι οργανισμοί μπορούν να βελτιώσουν την περιβαλλοντική τους απόδοση, να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα και να συμβάλουν στην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Η υιοθέτηση των προτύπων ISO αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τις βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές – ιδιαίτερα καθώς όλα τα πρότυπα συστημάτων διαχείρισης τώρα ενσωματώνουν τις παραμέτρους της κλιματικής αλλαγής. Αυτό αντικατοπτρίζει μια συλλογική δέσμευση για έναν πιο βιώσιμο και ανθεκτικό κόσμο, όπου η οικονομική ανάπτυξη ισορροπεί με την περιβαλλοντική διαχείριση. Η κλιματική αλλαγή είναι μια πρόκληση άνευ προηγουμένου στην ανθρώπινη ιστορία, και μόνο με συνεργασία μπορούμε συλλογικά να διασφαλίσουμε ότι λαμβάνονται οι απαραίτητες δράσεις για ένα βιώσιμο μέλλον.
Το πρωτότυπο άρθρο δημοσιεύτηκε στο site του οργανισμού ISO.
Πηγή: ISO – Climate change: What it is, how it works and why it’s important
<a href=”https://www.freepik.com/free-vector/climate-change-concept-illustration_23985681.htm#fromView=search&page=1&position=23&uuid=90880dfb-dc37-4bef-95b0-c02ff3bbbf5b”>Image by storyset on Freepik</a>
